Mach sayısı, akışkanlar mekaniğinde hareket halindeki bir kütlenin hızının, kütlenin bulunduğu şartlardaki ses hızına oranıdır12. Kısaltması Ma ya da M'dir. Adını Avusturyalı fizikçi ve filozof Ernst Mach'tan alır. Ernst Mach'tan önce bu konu üzerine Fransız fizikçi Sarrau da incelemeler yaptığından Sarrau sayısı da denir.
Yerel Ses hızı ve dolayısıyla Mach sayısı, ortamı çevreleyen gazların sıcaklığına göre değişkenlik gösterir. Mach sayısı, öncelikle bir akışın sıkıştırılamaz bir akış olarak ele alınabileceği yaklaşımı belirlemek için kullanılır. Bu ortam gaz veya sıvı olabilir. Sınır tabakanın, ortam içinde hareket edebilir veya ortam boyunca akarken sabit olabilir veya her ikisi de farklı hızlarda hareket edebilir: Önemli olan birbirlerine göre göreceli hızlarıdır. Bu sınır, ortama batırılmış bir nesnenin veya ortamı kanalize eden bir püskürtme meme, difüzör veya rüzgar tüneli gibi bir kanalın sınırı olabilir. Mach sayısı iki hızın oranı olarak tanımlandığından boyutsuz nicelikte bir sayıdır. Mach sayısı 0,2-0,3 değerlerinden küçük ve akış yarı sabit ve izotermal ise, sıkıştırılabilirlik etkileri küçük olacaktır ve basitleştirilmiş sıkıştırılamaz akış denklemleri kullanılabilir.
Örneğin, deniz seviyesinde, 1 atm basınçta ve 15<sup>o</sup>C hava sıcaklığında 1 Mach = 1226,5 km/saat (340 metre/saniye) olarak belirtilir. Yerde ses hızı göğe oranla daha yüksek değerdedir.
Yerden yükseldikçe hava sıcaklığı düşer. Deniz seviyesinden 11 km yüksekliğe kadar (Stratosfer sınırına kadar) olan atmosfer tabakasına troposfer adı verilir. Ses hızının karesi hava sıcaklığı ile doğru orantılı olarak değiştiğinden, yerden yükseldikçe ses hızı azalır. Buna bağlı olarak da o yükseklikteki mach sayısı deniz seviyesine göre daha az olur.
Örneğin, Stratosfer sınırında 11.000 metrede 1 Mach = 1062,2 km/saattir.
Mach sayısı, Avusturyalı fizikçi ve filozof Ernst Mach'ın adını taşır3 ve 1929'da havacılık mühendisi Jakob Ackeret tarafından önerilmiştir4. Mach sayısı ölçü birimi yerine boyutsuz nicelik olduğundan, sayı birimden sonra gelir; iki birim Mach, 2 Mach yerine Mach 2'dır. Ancak türkçe kullanımında bu detay atlanarak 2 Mach olarak kullanılır. Bu, aynı zamanda birim ilk olan ve Mach teriminin kullanımını etkilemiş olabilecek erken modern okyanus sondaj birimi Mark (ingillizce kulaç kelimesinin eşanlamlısı) biraz anımsatmaktadır.
Ses altı ve süpersonik terimleri, en saf anlamıyla, sırasıyla sesin yerel hızının altındaki ve üzerindeki hızlara atıfta bulunurken, aerodinamikçiler genellikle Mach değerlerinin belirli aralıkları hakkında konuşmak için aynı terimleri kullanırlar.
| Adlandırma | Uçuş Hızı | Genel Uçak Karakteristiği |
|---|---|---|
| (Mach) | (knots) | (mph) |
| Sesaltı | <0.8 | <530 |
| Transonik | 0.8 –1.2 | 530 –794 |
| Süpersonik | 1.2–5.0 | 794-3,308 |
| Hipersonik | 5.0–10.0 | 3,308–6,615 |
| Yüksek Hipersonik | 10.0–25.0 | 6,615–16,537 |
| Atmosfere Giriş Hızı | >25.0 | >16,537 |
Orijinal kaynak: mach sayısı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page